Project R-15870

Prenatale en vroegtijdige PFAS-blootstelling en allostatische belasting bij kinderen (PEPCAL) (Onderzoek)

Per- en polyfluoralkylstoffen (PFAS) zijn milieuverontreinigende stoffen die bekendstaan om hun verstorende effecten op endocriene en metabole routes. In dit project wordt de impact van PFAS op de gezondheid van kinderen onderzocht door twee biochemische stressmarkers te analyseren: cortisol en dehydroepiandrosteron-sulfaat (DHEA-S). Met behulp van deze gevoelige markers, gecombineerd met cardiovasculaire en immunologische markers, wordt de allostatische belasting (AL) berekend als een subklinische indicator van gezondheidsrisico's later in het leven. Een hoge allostatische belasting is een sterke voorspeller van sterfte door cardiovasculaire aandoeningen en wordt beïnvloed door de cumulatieve effecten van chronische stress en omgevingsfactoren op de mentale en fysieke gezondheid. Eerder onderzoek heeft verbanden aangetoond tussen PFAS-blootstelling en veranderde cortisolniveaus bij volwassenen, samen met immuun- en metabole veranderingen die gekoppeld zijn aan stressresponsen. Dit proces is echter nog niet onderzocht in de context van prenatale PFAS-blootstelling en de impact daarvan op de AL bij kinderen. Door langdurige niveaus van stresshormonen niet-invasief te meten in nagels en haar, kunnen de primaire AL-biomarkers nauwkeuriger worden gespecificeerd dan met andere methoden. De specifieke doelstellingen van dit project zijn: 1) het ontwikkelen van een efficiënt protocol voor de extractie en analytische bepaling van cortisol en DHEA-S in nagel- en haarstalen van kinderen in de ENVIRONAGE-geboortecohort, 2) het bepalen van mengsel- en individuele effecten van interne prenatale PFAS-blootstelling op de AL van kinderen op 4 en 10 jaar, het onderzoeken van de interactie met maternale prenatale stress, en het berekenen van de populatie-attribueerbare fractie (PAF) van Vlaamse kinderen met een hoog-risico AL die toe te schrijven is aan prenatale PFAS-blootstelling boven de humane biomonitoring (HBM) I drempelwaarde, 3) het onderzoeken van mediërende effecten van foetale programmering volgens de Developmental Origins of Health and Disease-theorie voor deze associaties, 4) het bepalen van effecten van postnatale PFAS-blootstelling, geschat op basis van externe blootstelling via leidingwater en consumptiegoederen, op de AL van kinderen op 4 en 10 jaar. De resultaten van dit onderzoek zullen noodzakelijke inzichten opleveren in biologische risicofactoren bij kinderen die verband houden met prenatale en vroegtijdige PFAS-blootstelling, en zullen licht werpen op de onderliggende mechanismen van PFAS-toxiciteit. Door het berekenen van de PAF zal ondersteuning worden geboden aan volksgezondheidssystemen en beleidsmakers bij beslissingen omtrent preventieve maatregelen en aanbevelingen met betrekking tot prenatale en kinderlijke PFAS-blootstelling.

01 november 2025 - 31 oktober 2026