AXA award voor onderzoek naar risicogedrag van jongeren op de weg
Waarom nemen jongeren risico’s in het verkeer, ook al weten ze hoe gevaarlijk dat kan zijn? Onze kersverse alumni Maurice Hooikammer en Jet Peters doken in die vraag en kwamen uit bij twee hardnekkige boosdoeners: tijdsdruk en groepsdruk. Hun onderzoek werd bekroond met een AXA award voor beste masterproef rond verkeersveiligheid.
Ook al zijn jongeren zich bewust van de gevaren van het verkeer, toch stellen ze regelmatig risicovol gedrag op de weg. Wereldwijd blijven verkeersongevallen de belangrijkste doodsoorzaak bij jongeren. Maurice Hooikammer en Jet Peters onderzochten voor hun masterproef hoe dat komt.
Jet en Maurice deden daarvoor een doorgedreven literatuurstudie, ze namen een enquête af bij 316 jongeren en ze gingen in gesprek met experts. Vervolgens werkten ze in een kleinschalig experiment ook de interventie 'Weerbaar op weg!' uit. Dit is een praktijkgerichte training die jongeren leert omgaan met tijdsdruk en groepsdruk.
Groepsdruk heeft meer invloed dan jongeren beseffen
"Als jongeren gehaast zijn, maken ze vaker gevaarlijke keuzes. En bij groepsdruk zien we hetzelfde effect," zegt Maurice. "Denk aan iemand die een fietshelm draagt en daarmee wordt uitgelachen. Grote kans dat die helm snel weer afgaat."
Opvallend is wel dat jongeren zelf aangeven dat groepsdruk hen zelden beïnvloedt. Een gesimuleerde setting toonde echter dat 64 procent van de jongeren er toch gevoelig voor is. "Bij tijdsdruk geven ze makkelijker toe dat het hun gedrag beïnvloedt, maar bij groepsdruk denken ze dat ze standvastig blijven. In de praktijk blijken ze vaak toch mee te gaan met de groep," licht Maurice toe.
Weerbaar op weg!
Om dit aan te pakken, werkten de studenten de opleiding ‘Weerbaar op weg!’ uit. Deze 90-minuten durende interventie werd getest door middelbare scholieren in Geel. De opleiding bestaat uit praktijkgerichte oefeningen, opdrachten en vragen met als doel de jongeren bewust te maken van hun reacties op druk.
Maurice en Jet tekenden voorzichtig positieve resultaten op. "Na de training zagen we dat jongeren zich sterker voelden om weerstand te bieden aan tijdsdruk", vertelt Maurice. "Ze gaven ook aan dat ze er iets van hadden opgestoken."
AXA Award
De jury van de AXA Research Award was vooral onder de indruk van deze masterproef omwille van haar wetenschappelijke onderbouw, maatschappelijke relevantie en ook het aanwezige toekomstpotentieel. "Deze erkenning onderstreept hoe belangrijk het is om jongeren op een wetenschappelijk onderbouwde manier weerbaar te maken tegen sociale invloeden in het verkeer", zegt promotor prof. dr. Kris Brijs van het Instituut voor Mobiliteit (IMOB).
Jet en Maurice legden hun plan ook voor bij IMOB, dat overweegt om de methode te integreren in enkele bestaande projecten. "We hopen dat onze tool zo een meerwaarde kan bieden voor de verkeersveiligheid van de Vlaamse jeugd", besluiten de studenten.