Dementie en Alzheimer - Ilse Dewachter

Therapie en preventie van Alzheimer dementie: utopie of realiteit?

In België lijden naar schatting 220.000 personen aan dementie. Naar schatting 5% van de mensen ouder dan 65 jaar zou lijden aan dementie. Op dit moment krijgt ongeveer 1 op de 7 mannen en maar liefst 1 op de 3 vrouwen dementie. Op de leeftijd van 80 jaar neemt dit percentage toe tot 20%. In zeldzame gevallen (in België naar schatting tussen de 5 à 10.000 personen) komt dementie voor op jongere leeftijd, dus voor 65 jaar. In Europa lijden naar schatting meer dan 7 miljoen mensen aan dementie. Als je bedenkt hoeveel impact de ziekte heeft op 1 persoon en omgeving, dan is dit een ongelooflijk aantal.

De ziekte van Alzheimer is de meest voorkomende vorm van dementie. Er bestaat nog steeds geen medicijn dat de ziekte van Alzheimer kan vertragen, laat staan voorkomen. Gepassioneerde wetenschappers aan UHasselt zoals prof. dr. Ilse Dewachter en haar team geven ons hoop dat we in de komende jaren de doorbraak zullen meemaken.

Nieuwe stap in ontwikkelen therapie

Aanvankelijk, ongeveer 10-20 jaar geleden werd vooral gefocust op Abeta als ziektemechanisme. Hier werden intussen therapieën voor ontwikkeld, maar deze zijn jammer genoeg niet of niet voldoende efficiënt. We weten intussen immers dat dit een ziekteproces opstart waar verschillende processen een belangrijke rol spelen. Het zal dus belangrijk zijn om ook deze andere processen af te remmen. Professor Dewachter richt zich al geruime tijd, op de volgende stap in de ontwikkeling van therapieën voor Alzheimer Dementie voor de toekomst, gericht op efficiëntere therapie om het ziekteproces tegen te houden. Ze richt zich hierbij op nieuwe doelwitten, onder andere tau en ApoE. Hierbij focust de onderzoeksgroep op de recente identificatie van een beschermende mutatie tegen Alzheimer.

“Aan UHasselt voeren we binnen ons onderzoeksinstituut Biomed baanbrekend onderzoek naar een beschermende mutatie tegen Alzheimer. Als we beter begrijpen hoe deze mutatie precies werkt, die bij een patiënt succesvol het ziekteproces met 30-40 jaar afremde, kan dit bijdragen tot de ontwikkeling van een therapie tegen de ziekte van Alzheimer”, zegt prof. Ilse Dewachter hoofd van de BIOMED-onderzoeksgroep Neurowetenschappen aan Universiteit Hasselt.

Het onderzoek van Ilse Dewachter en haar team richt zich op een recente hoopgevende vinding bij een patiënt die drager was van een bepaalde mutatie die de ziekte van Alzheimer al op jonge leeftijd veroorzaakt. “In de hersenen van de patiënt werd het eiwit ABeta afgezet, we weten dat dit eiwit de ziekte van Alzheimer voorafgaat en initieert. Toch ontwikkelde de ziekte zich niet bij deze patiënt. Iets in de hersenen remde het ziekteproces -dat in gang gezet werd door Abeta- af, waardoor er geen symptomen ontwikkelden en hersencellen veel minder snel afstierven.”

Onderzoek wees uit dat dit komt door de aanwezigheid van de APOE3ch mutatie die werd teruggevonden in de hersenen van de patiënt. Die zou een beschermende rol spelen tegen het ziekteproces en de ontwikkeling van alzheimer dementie. “Het is de eerste keer dat een dergelijke bescherming tegen de ontwikkeling van alzheimer dementie bij een patiënt werd vastgesteld. Een baanbrekende ontdekking dus, maar hoe de APOE3ch mutatie precies werkt, weten we nog niet. En daar willen wij met ons onderzoek een antwoord op vinden”, zegt prof. Ilse Dewachter.

Inzicht in het mechanisme achter de APOE3ch mutatie kan een belangrijke rol spelen in de ontwikkeling van een therapie tegen alzheimer. En dat dus zelfs bij mensen waar het bepalende eiwit dat de ziekte initieert, Abeta, al aan het opstapelen is in de hersenen. “Dat is heel hoopvol nieuws. Binnen ons onderzoek hopen we dan ook om het mechanisme achter deze mutatie te ontrafelen”, zegt Ilse Dewachter.

Preventie is dé oplossing

“Preventie is dé oplossing, want dit voorkomt het optreden van schade in de hersenen, die onherstelbaar is.”
Het onderzoeksteam doet tevens onderzoek naar preventie van Alzheimer Dementie. Dit onderzoek is gebaseerd op erg recente en innovatieve technologie die toelaat om stoffen in het bloed te meten die een beeld geven van de processen in de hersenen. Deze stoffen moeten in de toekomst dienen als een soort van “tracker” voor processen in de hersenen, en moeten aangeven of bepaalde lifestyle gunstig of ongunstig is in de preventie van het ziekteproces.

Voor dit onderzoek nemen we bloedstalen en nemen we vragenlijsten af van de deelnemers. We hebben hiervoor geïnvesteerd in erg gesofisticeerde apparatuur, van zodra de eerste internationale studie hierover uitgebracht was die aangaf dat hier mogelijk toekomstmuziek in zat, hebben we aan de UHasselt in dit onderzoek geïnvesteerd. Op dit moment is dit een steeds groeiende internationale onderzoekstopic, die heel erg beloftevol is. Er moet nog veel onderzoek gebeuren, maar stilaan rijpt de hoop om te kunnen toewerken naar preventie van deze ziekte. Ons onderzoeksteam investeert volop om een goed inzicht te krijgen in de betekenis van bloedgebaseerde biomerkers, die als trackers of merkers kunnen dienen voor processen in de hersenen. Bijgevolg kunnen we het effect van bepaalde interventies op risicofactoren, of effecten van bepaalde levensstijl en omgevingsfactoren op processen in de hersenen meten. Dit is een erg duur onderzoek, met name 1 plaat om 40 bloedstalen te meten kost al gauw 3500 euro. Maar dit is een kost die uitermate belangrijk is en de moeite waard is in vergelijking met de torenhoge economische, maatschappelijke, maar vooral ook persoonlijke kost, die de ziekte vandaag de dag opeist.

Voor dit onderzoek nemen we bloedstalen... we hebben hiervoor zeer gesofisticeerde apparatuur die werkt met platen... (uitleg platen, vernieuwing platen, kost platen,...). Voor ons onderzoek hebben we geld nodig om nieuwe therapieën te optimaliseren en te testen, zodat we sneller vooruit kunnen en deze nieuwe behandelingen kunnen aanbieden aan patiënten. En om verder inzicht te krijgen in het potentieel van biomarkers om preventieve strategieën te ontwikkelen.

Lees meer over het onderzoek

300.000€ voor onderzoek naar rol vetmetabolisme in hersenen bij Alzheimer

Neurodegeneratieve aandoeningen in kaart - 

Universiteit Van Vlaanderen - Doodt Alzheimer méér dan herinneringen? 

UHasselt Fonds Dementie & Alzheimer 

Steun het onderzoek

Schenk online aan het fonds Dementie & Alzheimer. 
Via overschrijving kan ook: BE36 4532 5278 1181 met vermelding 'Steun Onderzoek Ilse Dewachter'.
Wil je een grotere gift doen, neem dan contact met ons op voor een discreet gesprek.