Effectief en verantwoord gebruik van AI in je studie

(GEN)AI kan een krachtig hulpmiddel zijn in je studie, maar gebruik het bewust en kritisch.
Zorg ervoor dat je werk je eigen competenties weerspiegelt en houd je aan de specifieke richtlijnen van je opleiding.
Door (GEN)AI verantwoordelijk in te zetten, kun je je leerproces verrijken en efficiënter werken zonder inbreuk te maken op ethische normen of academische integriteit.

Deze inhoud is universiteitsbreed van toepassing, maar houd rekening met specifieke richtlijnen van je faculteit, opleiding of docent.

Wat is AI en Generative AI?

Wat is artificiële intelligentie?

Artificiële intelligentie, ook wel kunstmatige intelligentie genoemd, verwijst naar de technologieën en systemen die computers of machines in staat stellen om taken uit te voeren die normaal gesproken menselijke intelligentie vereisen.
Dit omvat het vermogen om te leren, redeneren, problemen op te lossen, patroonherkenning, beslissingen te nemen en zelfs menselijke taal en emoties te begrijpen (Europees Parlement, 2020).

Wat is generatieve AI?

Generatieve AI is een specifieke vorm van artificiële intelligentie die is ontworpen om “nieuwe” inhoud te creëren die lijkt op menselijke creaties.
In tegenstelling tot andere vormen van AI, die zijn ontworpen voor taken zoals classificatie of voorspelling (bijvoorbeeld Netflix die series aanbeveelt op basis van wat iemand recent heeft bekeken), is generatieve AI gericht op het genereren van nieuwe en originele inhoud, zoals tekst, afbeeldingen, muziek en video's (Last et al., 2023).
Het maakt gebruik van complexe algoritmen en modellen om patronen in gegevens te identificeren en te leren, waardoor het in staat is om nieuwe content te produceren die vergelijkbaar is met de inputdata die ze hebben geleerd.
Het is dus van belang dat het AI-model getraind is op basis van kwalitatieve data.

Meer leren over AI? Volg een online cursus AI (NL, ENG, …)

Algemene Richtlijnen

Bij UHasselt gelden de volgende twee basisrichtlijnen:

  1. Verantwoordelijkheid: Je bent volledig verantwoordelijk voor het werk dat je indient.
  2. Eigen competenties: Het ingediende werk moet je eigen kennis en vaardigheden weerspiegelen.

Controleer daarnaast steeds of je opleiding specifieke richtlijnen hanteert voor het gebruik van AI in bijvoorbeeld (programmeer)opdrachten, bachelor- of masterproeven en bij andere evaluatievormen.

Waarvoor kan je (Gen)AI inzetten?

  • Zoeken en brainstormen: Gebruik AI om ideeën te genereren of inspiratie te vinden.
  • Schrijf- en taalassistentie: Laat AI helpen bij grammatica, structuur of vertalingen.

- AI kan ondersteuning bieden bij het structureren van essays, verbeteren van grammatica en stijl, en het academisch opmaken van teksten. Je kunt AI ook gebruiken om teksten te vertalen of feedback te geven op formuleringen.

- AI presteert vaak beter in het Engels omdat de meeste modellen op Engelstalige data zijn getraind.
Let op! De output kan talige of grammaticale fouten bevatten.

  • Studiebegeleiding: AI kan je ondersteunen bij het maken van een studieplanning, je motiveren, je helpen om actiever te studeren,  … of te reflecteren. Ontvang feedback op je leerstrategieën en pas deze aan.
    - Zo zet je AI in bij je studie (website)

Controleer steeds of je opleiding specifieke richtlijnen hanteert voor het gebruik van AI in bijvoorbeeld (programmeer)opdrachten, bachelor- of masterproeven en bij andere evaluatievormen!

Soorten AI-tools

AI-tools kunnen worden ingezet voor verschillende taken. Hier is een overzicht van de meest bekende en populaire AI-tools van dit moment.

  • Tekstgeneratie: ChatGPT, Gemini, Copilot, Grammarly, Claude en Perplexity
  • Codegeneratie: GitHub Copilot, aiXcoder, TabNine
  • Beeldgeneratie: Dall-E, Adobe Firefly, Midjourney
  • Videogereatie: Fliki, Lumen 5, Canva
  • Audiogeneratie: Klangio, Jukebox, Musenet

Let op: niet alle tools zijn privacy- of veiligheidsgecontroleerd. Gebruik AI-tools steeds kritisch.

In de onderstaande links vind je nog veel meer tools met specifieke doelen:

- tools gericht op onderzoek
- generative AI product tracker

Tips voor goede AI prompts

Een prompt is de input die je aan een AI-model geeft. Goede prompts leiden tot betere resultaten.

  • Duidelijkheid: Wees specifiek over inhoud, stijl en lengte.
  • Balans: Houd prompts to-the-point, maar voeg relevante context toe
  • Taalgebruik: Werk idealiter in het Engels en vertaal indien nodig naar het Nederlands
  • Neutraliteit: Stel neutrale prompts op om bias te vermijden
  • Herbruikbaarheid: Bewaar nuttige prompts voor toekomstig gebruik

- Hoe schrijf je een goede prompt (website)?

Principes voor verantwoord gebruik van AI

  • Kritische blik: Verifieer de gegenereerde output, met aandacht voor de bronvermelding.
  • Transparantie: Wees transparant over het gebruik van AI, afhankelijk van het doel waarvoor de tool wordt ingezet.
  • Integer en respectvol: Handel steeds respectvol en integer met zowel de input als de output van AI-systemen en wees je bewust van de valkuilen die verbonden zijn aan het gebruik van AI.

Beperk het gebruik van AI tools tot situaties waarin het een meerwaarde kan bieden. Ga er verantwoord mee om. Indien je het gebruikt, is het cruciaal om kritisch, transparant en integer te werk te gaan.

- Hoe AI verantwoord gebruiken? (infographic)

Valkuilen en risico’s van AI

  • Plagiaat: AI-output is vaak gebaseerd op bestaande bronnen. Vermeld deze bronnen steeds correct.
  • Bias en hallucinaties: Controleer de output op foutieve of bevooroordeelde informatie.
  • Privacy: Deel geen persoonlijke gegevens in AI-tools. Je weet immers niet wat de AI-tool verder met je ‘data’ zal doen. Sommige modellen worden systematisch getraind, met de input die ze ontvangen.
  • Afhankelijkheid: AI mag je leerproces ondersteunen, maar niet vervangen.
  • Milieu-impact: Overweeg of AI echt nodig is; AI verbruikt veel energie, vergelijkbaar met een uur lamplicht per opdracht; zoekmachines zijn vaak energiezuiniger.

Niet toegestaan aan UHasselt

  • Plagiaat: Letterlijke overname van AI-output zonder correcte bronvermelding is niet toegestaan
  • Fraude: AI-tools gebruiken om werk in te dienen dat niet je eigen, onafhankelijk werk is of waarbij je incorrect refereert.
  • Examens: Gebruik AI niet tijdens examens, tenzij expliciet toegestaan

- Als je AI-tools inzet die in strijd zijn met de afspraken binnen UHasselt, je opleidingsonderdeel, je opleiding of faculteit, wordt dit beschouwd als fraude of misbruik. Dergelijke onregelmatigheden kunnen worden bestraft volgens de procedure beschreven in artikelen ivm onregelmatigheden van het Onderwijs- en Examenreglement (OER).
- Fraude bij gebruik van AI betekent dat je AI-tools gebruikt om werk in te dienen dat niet je eigen, onafhankelijk werk is of waarbij je incorrect refereert.
Misbruik van AI wordt veelal beschouwd als plagiaat, wat kan leiden tot sancties zoals een onvoldoende behalen op een examen of evaluatie.